De Nieuwe Mens

Omschrijving

De brontekst is geschreven in een Frans dat gebruik maakt van archaïsche woorden en van zeer lange zinnen die strikt ontleed moesten worden teneinde te ontdekken wat bij wat hoort. Alle woorden moesten onderzocht worden op eventuele archaïsche aspecten, soms wel dan weer niet aanwezig, afhankelijk van de context. Ook gebruikt de Franse tekst een voor Nederlands taaleigen en voor het Franse taaleigen afwijkende interpunctie. In tegenstelling tot het eerste vertaalde boek is deze interpunctie in dit boek gehandhaafd omdat deze na enige gewenning niet als storend wordt ervaren. Een ander probleem is het verwijzen naar eerder genoemde zaken, personen, et cetera. Het Frans kent alleen mannelijk en vrouwelijk en kan op die manier oneindig verwijzen omdat onder andere door de keuze voor mannelijk of vrouwelijk duidelijk is waar het verwijswoord naar terugverwijst, en dat is soms een aantal alinea’s of een bladzijde terug. In het Nederlands kan dit niet en dat vraagt dan om vertaaltechnische oplossingen. Vanwege de diepe symboliek is ervoor gekozen om zeer dicht tegen de brontekst aan te vertalen hetgeen een wat complex Nederlands oplevert. Het is echter mijn ervaring dat de tekst van Louis-Claude de Saint-Martin niet uitsluitend een intellectuele benadering vraagt maar ook een grote terughoudendheid in al het intellectuele. Dit maakt het mogelijk om dan op een onverklaarbare wijze meegevoerd te worden in de tekst en de achtergrond van de tekst.

De tekst is door de schrijver gebaseerd op Bijbelteksten; in de vertaling zijn dit voor het overgrote deel Bijbelpassages die afkomstig zijn uit de Willibrordbijbel, dit omdat de schrijver van katholieke huize was. De nummering die door de schrijver is aangegeven, dus in de Franse tekst, is niet in overeenstemming met de nummering in de vertaalde tekst, deze liepen niet synchroon en het opzoeken heeft tijdens het vertalen veel tijd en inzet gevraagd. Er zijn echter ook passages afkomstig uit de Statenbijbel omdat de Willibrordbijbel deze passages niet gaf. Dit is onmiddellijk te herkennen aan het Nederlands(ch).

Ook zijn er veel Bijbelteksten verweven met de Franse tekst; in vertaling zijn de Bijbelteksten zoveel mogelijk uit de Bijbel overgenomen en vervlochten met de vertaalde tekst, dus met de Nederlandse tekst.
Het typische vocabulaire dat de Martinisten zo vertrouwd voorkomt, is in deze vertaling gehandhaafd: bijvoorbeeld woorden als ternaire, huitenaire enz. maar ook het begrip ‘pensant’, dat niet door denkend te vertalen is omdat het veel meer inhoudt dan denkend. Maar dit werkt niet storend en de betekenis is uit de tekst op te maken.
Een laatste opmerking: het woord ‘vrees’, dat zo veelvuldig voorkomt in de Bijbel en ook in deze vertaling, dient naar mijn inzicht te worden opgevat in de betekenis van ‘ontzag’, in de zin van eerbied. Het maakt veel duidelijk op deze manier.

De vertaler

Specificaties

Artikelnummer

978-90-8954-342-4

EAN nummer

9789089543424

Auteur

Louis-Claude de Saint-Martin

Vertaler

J.P.C.G. van der Meulen